Recensie – Europa Universalis IV (2013)

Europa Universalis IV (2013) 

In deze review gaan we in op een game die uitgebracht is in 2013, getiteld Europa Universalis IV. U vraagt zich waarschijnlijk af; het is 2020, waarom een review van een game uit 2013? Tegenwoordig zijn er veel geschiedenis liefhebbers die spellen als Rome Total War, Risk, Empire Total War, Crusader Kings II of andere spellen spelen. Echter, nieuwe spellen op dit gebied worden sporadisch uitgebracht en deze spellen zijn vaak vooral gefocust op één regio zoals Rome Total War of Shogun Total War 2. Hoewel Europa Universalis IV ook een focus op Europa heeft, zijn in het spel door heel de wereld hertogdommen, koninkrijken, volksstammen, republieken en meer. En het voordeel is: ze zijn allemaal speelbaar. Mede hierdoor geldt het spel nog steeds als één van de toonaangevende spellen voor geschiedenisliefhebbers. Vandaag gaan we dan hier eens kijken of dat terecht is en waar je rekening mee moet houden.  

Zoals u van ons gewend bent, hanteren we verschillende criteria voor spellen waar u rekening mee moet houden. We hanteren daarbij een systeem van sterren: 1 ster is een magere score, 5 is het maximale. Tot slot melden we de voor-en-nadelen. We beginnen met het begin; is het spel überhaupt gemakkelijk te leren.


Inhoud

Europa Universalis IV is een strategie-spel van Paradox Interactive. Het werd uitgebracht in 2013 als opvolger van Europa Universalis III. In het spel neemt de speler de regie over van een land, hertogdom, koninkrijk, vazalstaat of een andere staatsvorm, en probeert daarmee zijn invloed uit te breiden.  

Het spel wordt van bovenaf gespeeld met als de wereldbol als ‘kaart’ waarop de speler, a la risk, acties kan uitvoeren. Daarbij wordt door de meeste spelers geprobeerd zoveel mogelijk invloed over de wereld of gebieden te krijgen, met daarnaast de mogelijkheid om te koloniseren. Natuurlijk staat het iedere speler vrij om doelen te stellen of missies uit te voeren. Normaliter speelt het spel zich af van 1444 to 1821 (de tijd tikt langzaam door). In die periode gaat de speler van de ontdekkingsreizigerstijd en de renaissance, door de reformatie, via het kolonialisme naar de moderne tijd en de natiestaat. De speler heeft ook de mogelijkheid om scenario’s te spelen. In dat geval kies je een specifiek land en start je op een andere datum (bijvoorbeeld de 80-jarige oorlog of de Ottomaanse verovering van Constantinopel). Binnen deze periode loopt de AI ook willekeurig; elk spel zal er daardoor anders uitzien, al kiest de speler steeds hetzelfde pad. De inhoud van het spel maakte erg veel indruk.

Waardering: 5 uit 5.

Gebruiksvriendelijkheid

Europa Universalis IV is, net als Crusader Kings II en Hearts of Iron IV, een spel van Paradox Interactive. Deze spellen staan erom bekend dat ze massa’s spelers aantrekken, maar dat allerlei menu’s, methoden en mechanismen het, vooral voor de beginner, onoverzichtelijk maken. Dat is bij Europa Universalis IV niet anders.  Omdat het spel vooral stoelt op 3 onderdelen die belangrijk zijn (diplomatieke, economische en militaire macht), hebben we deze hieronder opgesplitst en apart besproken.  

Laten we beginnen bij diplomatie; je begint ieder spel als de leidinggevende van een bepaald land (de onzichtbare persoon achter een heerser). Afhankelijk van welke regeringsvorm je hebt, verandert je heerser gedurende het spel. In een republiek gaat dat met verkiezingen, in een monarchie pas als de heerser overlijdt, en zo verschilt dat per regeringsvorm. Deze heersers hebben reputaties hoog te houden en om te zorgen dat andere landen deze reputatie waarderen zul je de relaties zo goed mogelijk moeten houden. Dat is lastiger gezegd dan gedaan; landen hebben allianties met rivalen, willen graag jouw provincies inlijven of hebben een andere religie dan de speler. Het is dus zaak om zoveel mogelijk in het werk te stellen om diplomatiek invloed uit te oefenen. Als de speler dat goed doet, kan hij of zij (in het geval van een monarchie) zelfs een personele unie bewerkstelligen met een groot land. Het goed gebruiken van diplomatie kan dus enorme voordelen opleveren. 

Dan kijken we naar economie. Er zijn drie bronnen van inkomsten; belasting heffen, handel voeren en oorlog voeren. Belastingheffing is vrij vanzelfsprekend, maar de grootste inkomstenbron (handel) is soms erg onoverzichtelijk. Je kunt boten inzetten om je handelsimperium te beschermen en je invloed uit te breiden, wat meer geld oplevert, maar het systeem daarvoor is ingewikkeld. Het loont echter. Vooral landen als de Nederlandse Republiek, het Verenigd Koninkrijk en Venetië hebben bonussen voor handel en kunnen zo ontzetten veel inkomsten genereren. Als laatste is er oorlogsvoering; je kunt, als vanzelfsprekend, in vredesonderhandelingen met andere landen geld eisen. Dit kan zeker helpen in tijden van crisis aangezien sommige landen hun schatkist goed gevuld hebben. 

Dan is er nog de militaire component. Het is belangrijk om steeds je leger in de gaten te houden en dat kan frustrerend zijn; het kost veel geld, je moet steeds legers betalen en zorgen dat ze op tijd op het slagveld zijn als je slagen wilt winnen. Daarnaast is de generaal van je leger erg belangrijk. Dit kan militaire slagen lastig (en saai) maken omdat je de slagen niet zelf uitvoert; het is gebaseerd op gesimuleerde dobbelsteen worpen. Het neerslaan van opstanden in je land vanwege onafhankelijkheidsstrijders, religieuze groepen, belastingen en meer kan erg frustrerend zijn en tijd vergen. 

Er zijn veel menu’s en kleinigheidjes die we nog niet besproken hebben (religieuze opstanden, de invloed van de paus, stabiliteit in landen, marines, staten, provincies). Dit maakt dat het spel voor een beginner echt uitdagend kan zijn en er mensen zullen afhaken. Nu we het spel meer hebben gespeeld zien we dat het loont om te blijven, maar afhaken is begrijpelijk. Het kan erg lang duren voordat een speler bekend is met alle details. Zelfs na maanden van spelen mist deze redactie nog steeds de volledige kennis omtrent handel en andere details. Gebruiksvriendelijkheid:

Waardering: 2 uit 5.

Aanpasbaarheid aan jouw wensen

Sommige spellen zijn erg leuk vanwege de missies en de loop van het verhaal, maar de bewegingsvrijheid is klein. Is dat hier ook het geval? In Europa Universalis IV is het mogelijk om provincienamen te wijzigen naar gelief. Als je een provincie overneemt, verandert deze naam ook automatisch in de naam die jouw cultuur voor die provincie heeft. Zelfs bij het koloniseren van gebieden die bijvoorbeeld een Nederlandse naam hadden vroeger verandert deze provincienaam ook in die naam. Dit soort extraatjes maken het voor geschiedenis liefhebbers leuk en realistischer. Namen van heersers kunnen veranderd worden, je hoeft missies niet te doen en je kunt je rijk en invloed uitbreiden tot waar je wilt/kunt. Daarnaast kun je er ook voor kiezen om niets te doen.  

De AI gaat normaliter zelf voor doelen die relateren aan de werkelijkheid, maar ook de AI zal de speler doen verbazen. Men kan ervoor kiezen om een scenario te spelen vanaf een bepaald jaartal (de jaartallen lopen tussen 1444 en 1821) of om het hele spel tussen die 2 jaartallen te spelen op een manier zoals jij wilt. Mocht je ervoor kiezen om op een zelfgekozen tijdstip (later dan 1444) te starten, dan zal de wereld daaraan aangepast zijn zoals die in het echt is verlopen tot dan toe. Dit geeft het spel een realistische component die geschiedenis liefhebbers zullen waarderen. 

Hoewel we hiervoor schetsten dat het spel zeker goed aan te passen is naar wat jij voor ogen hebt, moeten we hier toch bij aantekenen dat de aanpasbaarheid (tot soms frustrerend aan toe) niet voor alles geldt. Zo zal de speler in 99% van de spellen zien dat bijvoorbeeld Frankrijk en Rusland tot grote mogendheden uitgroeien, Spanje en Portugal de wereld koloniseren en dat de andere landen slechts op het tweede plan komen. Hoewel dit voor ons niet per sé erg hoeft te zijn (zo ging het immers ook min of meer in de realiteit), beperkt dit wel de bewegingsvrijheid van de andere speelbare landen. Vandaar dat de aanpasbaarheid voor ons 4 uit 5 is.

Waardering: 4 uit 5.

Uniekheid en spelplezier 

Als we Europa Universalis IV vergelijken met andere titels in hetzelfde genre, dan vallen een aantal dingen op. Gevechten in oorlogen worden niet zelf gedaan maar worden gesimuleerd door de AI op basis van verschillende variabelen (is de provincie waar gevochten wordt een bergachtige, welk leger valt aan, welk leger verdedigd, hoe ver is de militaire technologie van beide legers ontwikkeld, hoe goed zijn beide generaals, etc.). Voor mensen die ervan houden gevechten zelf in handen te nemen, is Europa Universalis IV waarschijnlijk niet geschikt. Voor mensen die ervan houden een natie te leiden, met historische gebeurtenissen (in de 16e eeuw komt bijvoorbeeld in Nederland op een willekeurig tijdstip de Beeldenstorm langs, in het Verenigd Koninkrijk dan bijvoorbeeld in de 15e eeuw de Rozenoorlog) is dit wel degelijk een spel om je vingers bij af te likken. Voor vrijwel alle landen in de hele wereld zijn historische gebeurtenissen verwerkt en is het belangrijk om je land daar doorheen te loodsen. In Europa Universalis IV ben je dus niet zozeer een maarschalk, maar meer een type als Bismarck die politiek koppelde aan invloed uitbreiding. Europa Universalis IV kan men dus wellicht beter classificeren als een politiek spel dan een oorlogsspel. Daarmee is het toch uniek in zijn soort (Crusader Kings II van dezelfde maker komt er wellicht het dichtst bij).  

In tegenstelling tot Crusader Kings II, speelt het spel zich vooral af in de vroegmoderne periode (1444-1821). Voor wie deze periode interessant vindt en de transitie van hertogdommen/stammen naar natiestaten leuk vindt, is dit spel ideaal. Hoe meer we het spel uitprobeerden, hoe meer de uitdagingen van het ontwikkelen van een staat en de uitdagingen die daarmee gepaard gaan naar boven kwamen. Afhankelijk dus van wat je voorkeur heeft (militair vs. Politiek), krijgt het spel daarvoor een 4 uit 5. 

Waardering: 4 uit 5.

Multiplayer mogelijkheid

Als laatste willen we nog de multiplayer mogelijkheid uitleggen. Het is zeker mogelijk om met meerdere mensen in hetzelfde spel te spelen. Dit kan dus leiden tot hele leuke spellen met vrienden of familie. Daarbij moet wel aangetekend worden dat de server gevoelig is voor de snelheid van het internet van de spelers. De snelheid van het spel past zich aan aan de speler met de traagste internetverbinding. Dit kan soms problemen opleveren.  Voor de multiplayer geven we een 3 uit 5.

Waardering: 3 uit 5.

Voor-en-nadelen:

Voor’s:  

  • Erg historisch accuraat voor een spel van een algemene game-ontwikkelaar 
  • Is aanpasbaar per jaar en zelfs per datum 
  • ‘Wat als’ component is groot, voor veel verbeeldingsplezier.
  • Provincies die historisch een naam hebben in een andere taal/cultuur, veranderen automatisch van naam in die taal als zij overgenomen worden door die andere cultuur.
  • Realistisch systeem waarin de AI de speler voldoende tegenstand geeft zodat het geen echt ‘wereld veroverend’ spel wordt. 
  • De loop en ontwikkeling van je land zijn vaak aan te passen naar je eigen voorkeuren.
  • Diplomatie en handel kunnen net zo belangrijk zijn voor invloedsuitbreiding als militair ingrijpen. De driehoek van deze drie componenten werkt gewoon goed en realistisch.

Tegen’s:  

  • Veel details en menu’s die het lastig maken om het spel te snappen. De instap drempel ligt erg hoog.
  • Van de meeste landen ligt (in ieder geval bij Iron Man mode, omdat codes en spelaanpassingen hier niet mogelijk zijn) de toekomst min-of-meer vast. Frankrijk gaat bijvoorbeeld altijd sterk zijn, Rusland ook. Daar valt iets tegen te doen, maar als klein land zul je alles daarvoor in het werk moeten stellen en die weg is niet gemakkelijk. 
  • De AI op gemiddelde tot hoge niveau’s stelt alles in het werk om het de speler zo moeilijk mogelijk te maken. Zo krijgt de speler oneerlijke coalities tegen zich die uitbreiding erg lastig maken, terwijl de AI tomeloos kan uitbreiden. 
  • Omdat het spel ook Europa Universalis heet, ligt de focus vooral op de slagkracht van Europese landen. Landen die buiten Europa liggen zijn allemaal speelbaar, maar vroeg of laat komen zij allen in aanraking met Europese grootmachten. 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *